پتانسیل و ظرفیت اکسیداسیون، معیاری برای تعیین آلودگی فاضلابها
پتانسیل و ظرفیت اکسیداسیون آبها، یکی از معیارهای مهم آلودگی آنهاست. بطوری که میدانیم اکسیژن محلول در آب ، عامل اساسی زندگی و رشد حیوانات و گیاهان است.
زندگی این موجودات بستگی به حداقل اکسیژن محلول در آب دارد. ماهی بیش از سایر جانداران و بی مهرهگان در درجه دوم و باکتریها کمتر از تمام موجودات آبزی به اکسیژن محلول در آب نیاز دارند.
در یک آب معمولی که ماهی در آن پرورش مییابد، غلظت اکسیژن محلول نباید کمتر از ۵ میلیگرم در لیتر باشد و این مقدار در آبهای سرد به ۶ میلیگرم در لیتر افزایش مییابد.
در صورتی که مقدار اکسیژن محلول در آب کمتر از حداقل مجاز برای زندگی جانداران آبزی باشد، آن آب ، آلوده تلقی میگردد. وجود مواد آلی در آب، موجب مصرف و تقلیل مقدار اکسیژن محلول میگردد. غالب ترکیبات آلی موجود در آب دارای کربن هستند و فعل و انفعال مهمی که در محیط آبی به کمک باکتریهای خاصی انجام میپذیرد.
درجه بندی فاضلابها
فاضلاب آبها بر حسب مقدار BOD درجه بندی میشود. فاضلابهایی که BOD آنها به ترتیب در حدود ۲۱۰، ۳۵۰ و ۶۰۰ میلیگرم در لیتر هستند، فاضلابهای ضعیف، متوسط و قوی هستند.
برای جلوگیری از آلودگی آبها در بیشتر نقاط جهان، هیچ فاضلابی حتی بعد از تصفیه در صورتیکه BOD آن بیش از ۲۰ میلیگرم در لیتر باشد، مجاز به ورود به جریانهای سطحی و یا زیر زمینی نیست.
مواد شیمیایی، ایجاد کننده اصلی فاضلاب صنعتی
از مهمترین و شناخته شده ترین مواد شیمیایی که در ابعاد وسیعی مصرف عمومی دارد و به علل مختلف ایجاد آلودگی میکند، عبارت از شویندهها (Detergents) است.
از حدود سالهای ۱۹۴۰، شویندههای مصنوعی وارد بازار مصرف شدند که مهمترین آنها عبارت بود از الکیل بنزن سولفانات. این نوع شویندهها دارا یک نکته ضعف مهمی هستند که عبارت از عدم تجزیه آنها توسط مکرو ارگانیسمها است. وجود این مواد در آب باعث ایجاد کف میگردد و این کف باعث مشکلات فراوانی برای عمل تصفیه است و در ضمن باعث کندی عمل فتوسنتز میگردد.
استفاده از این شویندهها بعدها در آمریکا و اروپا ممنوع شد تا سرانجام در سال ۱۹۶۵ شوینده جدیدی با نام LAS به بازار آمد که نکته ضعف مذکور را ندارد و توسط میکرو ارگانیسمها تجزیه میگردد.
ترکیبات ازت دار نیز از طرق مختلف بویژه کودهای شیمیایی وارد فاضلابها میگردد.
فسفر و ازت که از طریق فاضلاب وارد آب دریاچهها میگردد و به علت تغذیه خوب گیاهان آبی پدیدهای به نام مسن شدن ایجاد میکند و از ایجاد و ته نشین شدن لجن و گل و لای از عمق