لجن اضافی در تصفیه فاضلاب که از استخر ته نشینی نهایی و از استخر ته نشینی نخستین گرفته می شود، دارای غلظتی نسبتاً کم است. به ویژه لجن بدست آمده در تصفیه فاضلاب روش هوادهی و استفاده از لجن فعال و خصوصاً در حالت کاربرد هوادهی گسترده غلظتی بسیار اندک دارد. در صورتی که بخواهند لجن را مستقیماً وارد بسترهای لجن خشک کن کنند زمین مورد نیاز بزرگ و در صورتیکه بخواهند لجن را برای هضم تکمیلی به مخزن های هضم لجن بفرستند، حجم این مخزن ها زیاد و در هر صورت هزینه ی سرمایه گذاری و ساختمانی فرایند تصفیه فاضلاب در تصفیه خانه سنگین می شود.برای صرفه جویی در هزینه های اولیه باید حجم لجن را کاهش داد. برای رسیدن به این هدف از استخرهای ویژه ای جهت غلیظ کردن استفاده می شود. کار این استخرها به دو روش زیرین ممکن است انجام گیرد.
روش ثقلی جمع آوری لجن در تصفیه فاضلاب
در روش ثقلی که بیشتر متداول است لجن را بصورت دائمی و یا متناوب وارد استخری که غالباً استوانه ای ساخته می شود می ریزند تا ته نشین شده و غلیظ شود. برای اینکه در تصفیه فاضلاب فرایند ته نشینی بهتر انجام گیرد، از یک بهمزن با سرعت دورانی بسیار کم استفاده میشود که با کمک میله های قائم خود جداسازی مواد جامد را از فاضلاب تندتر کند.
روش شناور سازی لجن در تصفیه فاضلاب
در مواردی که ذرات لجن سبک باشد (مانند تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال) می توان بجای روش ته نشینی از شناور شدن لجن استفاده کرد. برای این کار، هوا را نخست زیر فشار در لجن می دمند و سپس مخلوط هوا و لجن را با کمک لوله های سوراخ دار، در کف استخر تغلیظ لجن وارد می کنند. بر اثر کاهش فشار ، هوای محلول به صورت حباب هایی از مایع لجن جدا شده و به سمت بالا حرکت می کند. حباب های هوا در ضمن بالا رفتن ذرات لجن را با خود به صورت کف به سطح استخر می برند و در آنجا لجن شناور شده از بقیه مایع جدا شده سپس با کمک کف آبگیر هایی لجن شناور شده را به بیرون از استخر هدایت می کنند.
در هر دو روش برای تشدید و سرعت بخشیدن به فرایند ته نشینی ذرات لجن و غلیظ شدن آن از مواد شیمیایی مانند پلی الکترولیت ها (پلی مرها) استفاده می شود. لجن بدست آمده از استخرهای تغلیظ لجن به مخزنهای هضم لجن فرستاده می شود. لازم به ذکر است که:
اولاً: غلیظ کردن لجن ممکن است تا ۱۵ درصد انجام گیرد. زیرا لجن تا وقتیکه دست کم ۸۵ درصد آب داشته باشد به صورت مایع بوده و قابل پمپ کردن هست. هرگاه غلظت لجن از ۲۰ درصد بیشتر شود، اثر انگشت روی آن باقی می ماند و وقتی غلظت آب به ۳۵ درصد برسد، خمیری شکل و در غلظت های ۸۵ درصد و بیشتر (دارای ۱۵ درصد) کاملاً خشک به نظر رسیده ، قابل پودر شدن است.
دوماً: جای برداشت لجن اضافی در تصفیه خانه متفاوت است. بهتر است که قسمتی از لجن استخر ته نشینی نهایی را به صورت لجن برگشتی به استخر هوادهی فرستاد و بقیه ی آن را به استخر ته نشینی نخستین وارد کرده و سپس همه ی لجن اضافی را برای غلیظ کردن از استخر ته نشینی نخستین برداشت کرد. رو ش دیگری که کمتر بکار میرود آن است که قسمتی از لجن استخر ته نشینی نهایی و همه ی لجن استخر ته نشینی نخستین را به صورتی جداگانه برای تغلیظ کننده ی لجن بفرستند. البته در مواردی که سیستم فاقد استخر ته نشینی نخستین است همه ی لجن از استخر ته نشینی نهایی گرفته می شود.
