کلر چیست؟

کلر خالص نوعی گاز است.

کلر یکی از کُشنده ترین گاز های سمّی و نیز یکی از مفید ترین آنها به شمار می رود. در طبیعت کلر به صورت جزیی از یک جسم مرکب یافت می شود ؛ مانند نمک طعام که کلرورسدیم است.
کلر خالص نخستین بار به وسیله ی یک شیمیدان سوئدی به نام کارل شِیلِه در سال ۱۷۷۴ تهیه شد. امروزه کلر را خیلی ارزان بدست می آورند . یعنی جریان برق را از محلول نمک طعام عبور می دهند و در نتیجه کلر خالص حاصل می شود .

نخستین گاز سمّی که در جنگ جهانی اول به کار رفت گاز کلر تقریباً خالص بود.
آلمانی ها آنرا در ۲۲ آوریل ۱۹۱۵ بکار بردند. سپس هر دو طرف متخاصم ، یعنی آلمانی ها و نیرو های متفقین ، از گازهای مختلفی که همه دارای ترکیب کلر بود ، استفاده کردند .
در جنگ جهانی دوم ، نیرو های متفقین و دشمنان آنان ذخایر زیادی از کلر و گازهای دیگر داشتند ولی آنها را مورد استفاده قرار ندادند .
دیدیم که کلر چگونه گازی سمی و خطرناک است . ولی با وجود این یکی از بهترین ابزار انسان برای حفظ تندرستی نیز بشمار می رود.
کلر در ساختن موّاد گندزدا و میکروب کش بکار می رود . به وسیله ی آن میکروب ها را ازبین می برند.
در بیشتر کشورها برای تصفیه  آب ، از کلر استفاده می کنند . بدین ترتیب میکروب هایی که در آب وجود دارند، کشته می شوند .
برای این منظور در هر ۱ متر مکعب  حدود ۸/۰-۵/۰  گرم کلر خالص لازم است.
البته این مقدار کلر به انسان آسیبی نمی رساند، فقط گاهی ممکن است که آب مزه ی کلر را به خود بگیرد.

کلر  هم بصورت گازی و هم بصورت مابع قابل استفاده می باشد.
کلر را به دو طریق می توان به صورت مایع در آورد:
۱- عمل تبرید ، یعنی آنرا تحت تأثیر برودت شدید قرار دهیم.
۲- عمل تراکم ، یعنی این گاز را تحت شرایطی درهم می فشرند.
کلر مایع را بوسلیه ی تانکرهای مخصوص یا درون استوانه های آهنی حمل و نقل می کنند.
کلر برای سفید کردن اجسام و نیز برای تهیه ی گردرنگ بری بکار می رود.
در صنعت کاغذ سازی نیز کلر را برای سفید کردن کاغذ مصرف کنند و این مهم ترین مورد استفاده از کلر است. در رنگسازی هم از کلر استفاده می شود. همچنین ترکیبی از آن با اکسیژن و پتاسیم در آتش بازی و تهیه ی کبریت بی خطر به کار می رود.
تتراکلرورکربن یکی دیگر از ترکیبات کلر است . « تتراکلرورکربن » مادّه ای غیرقابل احتراق است و مصرف خشک شویی دارد . این ماده در برخی شیوه های آتش نشانی نیز بکار می رود.
کلر به تنهایی یکی از مهم ترین وسایل ضدعفونی امروزی است.

• اثرات کلر بر سلامتی انسان

کلر یکی از گازهای بسیار فعال است. به طور طبیعی به صورت عنصر وجود دارد.
عمده ترین مصرف کنندگان کلر شرکتهایی هستند که کلرید اتیل و سایر محلولهای دارای کلر، چسبهای کلر پلی وینیل کلروفلوئوروکربن و اکسیدهای پروپیلن را میسازند.
در شرکتهای کاغذ سازی از کلر برای سفید کردن کاغذ استفاده میکنند.
تماس با کلر ممکن است در محل کار یا در هر محیطی که کلر در هوا، آب یا زمین منتشر میشود، صورت گیرد.
به دلیل اینکه کلر، خاصیت واکنشی بالایی دارد، در بدن باقی نمی ماند.
تاثیر کلر بر بدن انسان به مقدار کلر موجود و مدت زمان تماس آن با بدن بستگی دارد. تاثیر کلر همچنین به سلامت فرد یا شرایط محیطی که کلر در آن پرتودهی میکند، وابسته است.
تنفس مقدار اندک کلر در مدت زمان کوتاه بر سیستم تنفسی انسان اثر میگذارد.
کلر تاثیر متفاوتی بر دستگاه تنفس دارد این اثرات میتواند شامل سرفه، درد سینه یا جمع شدن آب در ششها باشد. کلر سبب تحریک پوست، چشمها و دستگاه تنفس میشود. اگر مقدار کلر در محیط زیست در حد مجاز باشد، بیماریهای ذکر شده بروز نخواهند کرد.
تاثیر تنفس یا مصرف مقدار اندکی کلر در مدت زمان طولانی بر بدن انسان هنوز ناشناخته است. برخی از مطالعات نشان میدهد که کلر اثرات معکوس دارد، به طوری که برخی از کارگرانی که در تماس طولانی مدت با کلر هستند مشکل تنفسی یا سایر مشکلات و ناهنجاریها را از خود نشان نمیدهند، در حالیکه برخی این علائم را از خود بروز می دهند.

کلر چیست؟ پرتو کنترل هوشمند